In-Mind blog

Laptop toe en boekje open: het voordeel van lezen op papier.

• geschreven door Eleonore Smalle

Mocht je er deze week eens goed tegenaan willen gaan en voorbereidingen willen treffen voor je tentamen - je kan er niet vroeg genoeg mee beginnen, het kan maar een tip zijn – denk dan goed na voordatje jouw laptop (en in sommige gevallen je gsm) op schoot neemt. Volgens een recente meta-studie, die verscheen in Educational Research Review,zou je immers beter begrijpen wat je leest vanaf papier dan vanaf een computerscherm. Gooi die boeken dus niet weg!

_{Afbeelding van JESHOOTS via Unsplash.com}

Onderzoekers uit Spanje en Israël haalden 54 studies over begrijpend lezen van papieren versus digitale artikels (zoals deze) vanonder het stof vandaan, voor een meta-analyse. Kort samengevat is een meta-analyse “een onderzoek waarbij de resultaten van eerder uitgevoerde onderzoeken samen worden genomen om een preciezere uitspraak te doen over een bepaald fenomeen of theorie” (bron: wikipeda). De onderzoekers vatten eerder verschenen wetenschappelijke bevindingen rond begrijpend (digitaal) lezen samen en analyseerden of het ene medium (papier) al dan niet voordeel heeft op het andere (digitaal) en welke factoren dit effect mede-bepalen. 

De resultaten zijn duidelijk. Het lezen van een papieren versie levert globaal gezien een groter voordeel op dan het lezen van een digitale versie. Het voordeel is het voelbaarst wanneer je moet lezen onder tijdsdruk, bijvoorbeeld voor een examen, wanneer je er niet vroeg genoegaan was begonnen. Type tekst doet er ook toe: zo is er helemaal geenvoordeel voor het lezen van zuiver narratieve tekst, zoals in romans (de e-reader hoeft dus niet de vuilnisbak in). Het lezen van informatieve tekst vanaf papier geeft dan weer het grootste voordeel. 

Een andere heel opmerkelijke bevinding, is dat het voordeel is gestegen, niet gedaald (!), met de jaren. Dit wijst erop dat ondanks het almaar groeiende digitale tijdperk waarin we leven en onze ervaring (of toch zeker die van onze kinderen) met technologie, we toch nog steeds eerder voordeel halen uit het lezen van papier. Dit lijkt vooral te komen doordat we véél oppervlakkiger (snel snel) lezen vanaf een scherm dan vanaf papier, door de digitale overdaad aan prikkels en interacties (vb. post liken of niet).

Sommige zaken hadden een marginale invloed op begrijpend lezen. Bijvoorbeeld de grootte van het scherm van waarop je leest. Grotere schermen (zoals die van een computer) zouden nadeliger zijn dan kleinere schermen (zoals die van een tablet of gsm). Dit werd wel slechts in één van de gerapporteerde studies betrouwbaar aangetoond. Meer onderzoek hieromtrent is dus nodig. Scrollen met de muis lijkt ook nadeliger te zijn voor onze begrijpende leesvaardigheid, althans volgens oudere studie-bevindingen. Waarom dit zo is, is nog onduidelijk, maar het zou te maken kunnen hebben met de extra moeite die we moeten doen om ons te kunnen oriënteren in de tekst en/of de extra handeling met de muis, die onze aandacht verdeelt. 

De onderzoekers concluderen dat lezen vanaf papier de voorkeur heeft, maar ze zijn gelukkig niet al te pessimistisch over het gebruik van media. Door het aanleren van eenvoudige leestechnieken, zoals het opschrijven van kernwoorden of het samenvatten van tekst, kan het nadeel van digitaal lezen verdwijnen. De wetenschap is volop bezig met het onderzoeken van efficiënte manieren om, om te gaan met technologie en zo de nadelen ervan op onze cognitie weg te werken. De pedagogen en leerkrachten van de toekomst zullen weten wat te doen. 

Heb je het artikel nog niet helemaal goed begrepen? Misschien kan je hem dan even afdrukken en opnieuw lezen. Kwestie dat de boodschap goed is overgekomen.

Referentie

Delgado, P., Vargas, C., Ackerman, R., & Salmerón, L. (2018). Don't throw away your printed books: A meta-analysis on the effects of reading media on reading comprehension. Educational Research Review, 25, 23-38.