Tijdschriftissue 2 2022

Maakt taal aantrekkelijk? De invloed van taalgebruik in online dating op indrukvorming

• geschreven door Tess van der Zanden

Is taal nou echt belangrijk in online dating? Doen niet alleen de foto’s ertoe? Ja, de eerste aandacht op een datingprofiel gaat meestal naar de foto en de aantrekkelijkheid van foto’s bepaalt in sterke mate iemands interesse in een ander (Van der Zanden et al., 2021). Toch besteden mensen wel degelijk aandacht aan de tekst op profielen (Van der Zanden et al., 2021). Maar beïnvloedt taalgebruik in een profieltekst dan ook de aantrekkelijkheid van een profieleigenaar? En zo ja, hoe en waarom?

Steeds meer mensen zoeken en vinden liefde online. De laatste cijfers uit 2017 laten zien dat 17% van de Nederlanders op een datingplatform zit, met nog veel hogere percentages onder de jongere leeftijdsgroepen (Statista, 2022). Naar verwachting zal dit percentage de aankomende decennia alleen maar verder stijgen (eHarmony, 2017). Mensen kunnen hierbij uit een ongekende hoeveelheid datingplatforms kiezen, van algemene platforms waar iedereen zich kan aanmelden (bijv. Tinder) tot niche platforms voor 50-plussers, saunaliefhebbers, of mensen die al een relatie hebben. De eerste fase bij veel datingplatforms is vergelijkbaar: leden creëren een eigen profiel met daarop vaak één of meer foto’s, demografisch informatie, en een zelfgeschreven tekst waarin diegene zichzelf (kort) voorstelt. Hierna kunnen profielen van anderen bekeken en beoordeeld worden. Het profiel is dus cruciaal en kan de (eerste) sleutel tot succes zijn.

Eerder onderzoek keek vooral naar hoe profielfoto’s invloed hebben op de indrukken die we vormen over het karakter en de aantrekkelijkheid van anderen (Hitsch et al., 2010; McGloin & Denes, 2018; Lo et al., 2013). Ons onderzoek liet zien dat ook taalgebruik in datingprofielen indrukvorming beïnvloedt. Taalgebruik gaat in brede zin over de taal die iemand gebruikt om de (profiel)tekst te schrijven (hoe), en niet over de inhoud van de tekst (wat). In ons onderzoek bekeken we de effecten van twee kenmerken van taalgebruik: taalfouten en originaliteit. Beide blijken invloed te hebben op de indrukken die we vormen over de aantrekkelijkheid van schrijvers van profielteksten. Het blijkt dat mensen bepaald taalgebruik associëren met bepaalde persoonlijkheidskenmerken, zoals humor en intelligentie, die ze meer aantrekkelijk of juist minder aantrekkelijk vinden in een mogelijke partner.

Taalfouten

Hoewel het intuïtief misschien logisch klinkt dat taalfouten beter vermeden kunnen worden in een datingprofiel, bleek uit een studie dat veel profielteksten toch taalfouten bevatten. Deze fouten varieerden van “kleinere” hoofdletter- en spatiefouten, tot “grotere” grammaticafouten zoals dt-fouten en het incorrect gebruiken van ‘me’ in plaats van ‘mijn’ of ‘m’n’ (Van der Zanden et al., 2018). Worden schrijvers van profielteksten met taalfouten inderdaad als minder aantrekkelijk gezien? En waarom? Dit onderzochten wij in twee grootschalige studies onder leden van de Nederlandse datingsite Parship (Van der Zanden et al., 2020). Iedere deelnemer kreeg één datingprofiel te zien met taalfouten en één zonder taalfouten. Na elk profiel beoordeelden ze op een schaal van 1 tot 7 de aantrekkelijkheid van de profieleigenaar. Het bleek inderdaad dat schrijvers van profielteksten die taalfouten bevatten, lagere scores voor aantrekkelijkheid kregen dan schrijvers van teksten zonder taalfouten (Van der Zanden et al., 2020). Toch is het niet zo dat mensen met taalfouten in hun datingprofiel geen kans meer maken op de liefde; bijna tweederde van de deelnemers van het onderzoek bleek de taalfouten uit de teksten niet op te merken, en deze mensen vonden de schrijvers van profielteksten met en zonder fouten dan ook even aantrekkelijk. Slechts het deel van de respondenten dat aangaf de fouten wel te hebben gezien, bleek deze fouten mee te nemen in hun oordeel.

De andere studie onder Parship-leden liet verder zien waaróm sommigen de schrijvers van profielen met taalfouten minder aantrekkelijk vinden. Deelnemers lazen en beoordeelden wederom twee profielen die ofwel geen taalfouten bevatten, ofwel slordigheidsfouten (bijv. ‘hte’ in plaats van ‘het’), ofwel regelfouten (bijv. grammatica- en spelfouten). De deelnemers beoordeelden de schrijvers van teksten met slordigheidsfouten als onverschilliger, en vonden deze onverschilligheid minder aantrekkelijk (Van der Zanden et al., 2020). Dit is geen verrassende bevinding; de meeste online daters zien graag dat andere gebruikers enige tijd en moeite steken in het schrijven van een zorgvuldige profieltekst. De verzorging van een tekst kan al snel leiden tot conclusies over hoe serieus de schrijver is over het gebruiken en vinden van een partner via het platform. Schrijvers van teksten met ‘regelfouten’, zoals grammatica- (bijv. dt-fouten) en spelfouten (bijv. ‘betrauwbaar’), scoorden lager op aantrekkelijkheid doordat ze als minder intelligent werden ingeschat dan schrijvers van teksten zonder fouten (Van der Zanden et al., 2020).

Een taalfoutje dat in eerste instantie onschuldig lijkt, kan dus best grote gevolgen hebben. Om te begrijpen waarom dit zo is, moeten we eerst begrijpen waarom mensen altijd – bewust of onbewust – indrukken vormen (Willis & Todorov, 2006). Een belangrijke reden hiervoor is dat we onzekerheid over (het gedrag van) anderen als onprettig ervaren (Berger & Calabrese, 1975). Vooral in beginfases waarin mensen nog onbekenden van elkaar zijn, zorgt meer informatie voor een completere indruk en minder onzekerheid over wie ander is. In vergelijking met een kennismaking in real life is er bij een online kennismaking een stuk minder informatie beschikbaar om een indruk op te baseren. Ook kan bij onlinedatingprofielen geen indruk gevormd worden op basis van informatie over lichaamstaal, stem of geur. Om toch een zo compleet mogelijke indruk te vormen van de persoon ‘achter’ het profiel, wordt extra zwaar gewogen aan alle beetjes informatie die wél beschikbaar zijn (Hancock & Dunham, 2001).

Taalfouten lijken vooral impact te hebben op indrukvorming omdat mensen ze meestal onbewust maken. Grote kans dat de profieleigenaren de fouten niet bewust gemaakt hebben, en dat zij deze zouden verbeteren als zij hierop gewezen zouden worden. Tijdens het vormen van indrukken hechten mensen extra veel waarde aan informatie die de profieleigenaar moeilijk kan manipuleren (Walther & Parks, 2002). De reden hiervoor is dat het bij online dating gebruikelijk is de beste – of een iets betere – versie van jezelf te presenteren (Smith & Duggan, 2013). Een recente studie toonde dan ook aan dat 83% van de online daters in bepaalde mate loog op zijn of haar profiel, bijvoorbeeld door oudere foto’s waarop ze jonger lijken te selecteren als profielfoto, foto’s te bewerken, of door te liegen over het inkomen of opleidingsniveau (Peng, 2020). Door positieve kenmerken te benadrukken en juist mindere eigenschappen onbenoemd te laten, proberen profieleigenaren hun kansen op succes te vergroten. Om toch een zo realistisch mogelijk beeld te vormen van de profieleigenaar, weegt de informatie waarover de profieleigenaar minder controle heeft extra zwaar mee. Spontane taalfouten zijn hier een goed voorbeeld van.

Een originele profieltekst

Taalfouten kunnen dus het best voorkomen worden. Maar, welke taal moeten daters dan juist wél in hun profieltekst gebruiken? Onderzoek laat zien dat de originaliteit van een profieltekst invloed kan hebben op hoe aardig we verwachten dat iemand is en of we een relatie met diegene zouden willen (Van der Zanden et al., ter perse). In een van onze studies onderzochten wij de effecten van tekstoriginaliteit op indrukvorming. We gebruikten 4289 profieloordelen van 1234 leden van 50PlusMatch, een datingsite voor actieve 50-plussers op zoek naar een relatie. De deelnemers beoordeelden, op een schaal van 1 tot en met 7, authentieke profielteksten op originaliteit, en hun percepties over de persoonlijkheid en aantrekkelijkheid van de profieleigenaar. Schrijvers van originelere profielteksten werden naast aantrekkelijker en interessanter datemateriaal, ook als grappiger en intelligenter gezien (Van der Zanden et al., ter perse).

Dus, schrijvers van originelere teksten scoren hoger op aantrekkelijkheid. Een onbeantwoorde vraag bleef welke tekstkenmerken een datingprofiel origineel maken. Om deze vraag te kunnen beantwoorden, bekeken we alle 308 profielteksten van het onderzoek in detail. Vervolgens codeerden we al deze teksten op een aantal verschillende tekstkenmerken. Uit deze inhoudsanalyse kwamen een aantal kenmerken naar voren die percepties over de originaliteit van profielteksten lijken te voorspellen: 1) het gebruik van metaforen (bijv. ‘ik ben zo zachtaardig als een marshmallow’) en 2) het onthullen van persoonlijke informatie. Deze persoonlijke informatie kan het best concreet zijn, zodat de profieltekst meer tot de verbeelding spreekt en de ander meer te weten komt over wie de profieleigenaar echt is. Zo kan het beschrijven van een favoriete vakantiebestemming of type vakantie al als origineler, en dus aantrekkelijker, gezien worden dan vrij algemeen benoemen dat je graag op vakantie gaat. Al met al wordt de originaliteit van een tekst dus niet alleen bepaald wordt door hoe de tekst is geschreven (bijv. het gebruik van metaforen), maar ook door wat geschreven wordt (bijv. persoonlijke informatie). Vervolgonderzoek zal verder moeten uitwijzen of deze resultaten ook gelden voor jongere daters, die bijvoorbeeld vaker actief zijn op platforms als Tinder waar tekst een minder prominente rol speelt.

Conclusie

Naast een aantrekkelijke profielfoto biedt een profieltekst een uitgelezen kans om een positieve eerste indruk achter te laten. Vooral in deze tijd van een grote hoeveelheid aan profielen van concurrenten, lijkt het bij het opstellen van een datingprofiel van belang te letten op je taal(gebruik). Door taalfouten in je profieltekst kom je minder intelligent en zorgvuldig over, en een originele profieltekst associeert men met intelligentie en gevoel voor humor. Deze indrukken bepalen vervolgens hoe aantrekkelijk anderen je vinden, en hun interesse in jou als mogelijke date. En hoe cruciaal een eerste indruk is, weten we allemaal. Ik durf zelfs te wedden dat ook mijn taalgebruik in deze tekst invloed heeft gehad op de indruk die je van mij vormde, en je keuze om tot het einde door te lezen.

Literatuurlijst

Berger, C. R., & Calabrese, R. J. (1975). Some explorations in initial interaction and beyond: Toward a developmental theory of interpersonal communication. Human Communication Research, 1, 99–112.

eHarmony (2017, 18 November). Future of Dating 2050: the Impact of a Changing Society. Geraadpleegd via https://www.eharmony.co.uk/dating-advice/dating/future-of-dating-2050/

Hancock, J. T., & Dunham, P. J. (2001). Impression formation in computer-mediated communication revisited: An analysis of the breadth and intensity of impressions. Communication Research, 28, 325–347

Hitsch, G. J., Hortaçsu, A., & Ariely, D. (2010). What makes you click?—Mate preferences in online dating. Quantitative Marketing and Economics, 8, 393–427.

Lo, S. K., Hsieh, A. Y., & Chiu, Y. P. (2013). Contradictory deceptive behavior in online dating. Computers in Human Behavior, 29, 1755–1762

McGloin, R., & Denes, A. (2018). Too hot to trust: Examining the relationship between attractiveness, trustworthiness, and desire to date in online dating. New Media & Society, 20, 919–936

Peng, K. (2020). To be attractive or to be authentic? How two competing motivations influence self-presentation in online dating. Internet Research, 30, 1143-1156.

Smith, A. W., & Duggan, M. (2013). Online dating & Relationships. Washington, DC: Pew Research Center. Statista. (2022, 8 februari). Online dating websites and apps in the Netherlands - Statistics & Facts. Geraadpleegd via https://www.statista.com/topics/4764/online-dating-in-the-netherlands/#d...

Van der Zanden, T., Schouten, A. P., Mos, M. B. J., Krahmer, E. J. (ter perse). Originality in online dating profile texts: How does perceived originality affect impression formation and what makes a text original? PLOS ONE.

Van der Zanden, T., Mos, M., & Schouten, A. (2018). Taalaccommodatie in online datingprofielen: Effecten van opleidingsniveau en type datingsite op taalgebruik. Tijdschrift voor Taalbeheersing, 40(1), 83-106.

Van der Zanden, T., Mos, M. B. J., Schouten, A. P., & Krahmer, E. J. (2021). What people look at in multimodal online dating profiles: How Pictorial and textual cues affect impression formation. Communication Research, 49(6), 863-890.

Van der Zanden, T., Schouten, A. P., Mos, M. B. J., & Krahmer, E. J. (2020). Impression formation on online dating sites: Effects of language errors in profile texts on perceptions of profile owners’ attractiveness. Journal of Social and Personal Relationships, 37, 758-778.

Willis, J., & Todorov, A. (2006). First impressions: Making up your mind after a 100-ms exposure to a face. Psychological Science, 17, 592–598.