In-Mind blog

Gezond blijven bij stress: 5 tips om beter te herstellen van werkstress.

• geschreven door Pam ten Broeke

In onze huidige, supersnelle economie, ervaart bijna iedereen wel eens werkstress (TNO, 2020). Stress is een lichamelijke reactie bij een ‘dreigende situatie’. Dit kan van alles zijn, zoals een veeleisende klant, een ingewikkeld probleem, of een uitdagende taak. Je hartslag verhoogt, je bloeddruk neemt toe, en je krijgt een stoot energie (Geurts, 2014; Tsigos et al., 2000). Op korte termijn zorgt deze stressreactie ervoor dat je optimaal kunt presteren. Maar als de stressreactie te lang ‘aan’ blijft, kun je ziek worden, hartproblemen krijgen (Kivimäki & Kawachi, 2015), of een burn-out (Maslach & Leiter, 2016).

^{Afbeelding van Tara Winstead via Pexels}

De stressreactie moet dus op tijd ‘uit’: Na een dreigende situatie moeten je hartslag, je bloeddruk, en je energie weer terugzakken naar het normale niveau.Dit noemen we herstel(Meijman & Mulder, 1998). Als je op tijd en voldoende herstelt, voorkom je de negatieve gezondheidsgevolgen van werkstress (Geurts & Sonnentag, 2006; Meijman & Mulder, 1998). 

Maar hoe doe je dat, herstellen van werkstress?

1. Neem de tijd voor herstel. Af en toe overwerken is prima, zolang je je werk leuk vindt en overwerken niet ‘verplicht’ is (Beckers et al., 2008). Regelmatig overwerken en lange dagen maken belemmert echter drastisch je herstel (Geurts & Sonnentag, 2006). Niet alleen omdat je dan minder tijd hebt voor herstel, maar ook omdat je sneller geneigd bent om ongezond te eten, weinig te bewegen, en weinig te slapen (Geurts & Sonnentag, 2006).
2. Zoek afleiding. Probeer piekeren over werk te vermijden. Dit zorgt namelijk dat je lichaam onnodig lang in de stressmodus blijft, inclusief een verhoogde hartslag, een verhoogde bloeddruk, en slaapproblemen (Brosschot et al., 2006; Radstaak et al., 2011). Om te herstellen, wil je mentaal afstand nemen van je werk. Oftewel, afleiding zoeken. Mensen die ’s avonds voldoende afgeleid zijn van hun werk, voelen zich beter en zijn minder moe als ze naar bed gaan én als ze de volgende ochtend wakker worden (Sonnentag, 2012). 
3. Doe iets anders. Probeer in je vrije tijd activiteiten te doen die anders zijn dan je werkactiviteiten (Geurts, 2014). Heb je een fysiek beroep? Dan kun je in je vrije tijd iets mentaal uitdagends doen, zoals een boek lezen of gamen. Heb je juist mentaal werk? Dan kun je in je vrije tijd iets fysieks doen, zoals sporten. Uit veel wetenschappelijke studies blijkt dat bewegen en sporten heel goed zijn voor herstel van werkstress (Rook & Zijlstra, 2006).
4. Heb plezier. Wat je ook doet in je vrije tijd, doe iets wat je leuk vindt (Hooff & Pater, 2017). Als je plezier hebt, maakt je lichaam de stoffen dopamine en serotonine aan, die op hun beurt weer je hartslag en je bloeddruk verlagen (Esch & Stefano, 2004). Bovendien helpen positieve emoties je om creatiever te zijn en betere oplossingen te bedenken voor (toekomstige) problemen (Huppert et al., 2004). 
5. Slaap. Naast afleiding, fysieke activiteit, en positieve emoties, is ook slapen cruciaal om te herstellen van stress (Rook & Zijlstra, 2006). Zorg dus dat je in tijden van werkstress wat extra waardevolle tijd met je bedje doorbrengt. 

Hoe goed je ook bent in je werk, soms zijn er stressvolle werkomstandigheden waar je weinig invloed op hebt. In zulke situaties kunnen bovenstaande tips je hopelijk helpen om in je avonden, weekenden, en/of vakanties beter te herstellen en je gezondheid zo goed mogelijk te beschermen!

Referenties

Beckers, D. G. J., van der Linden, D., Smulders, P. G. W., Kompier, M. A. J., Taris, T. W., & Geurts, S. A. E. (2008). Voluntary or involuntary? Control over overtime and rewards for overtime in relation to fatigue and work satisfaction. Work & Stress, 22(1), 33–50. https://doi.org/10.1080/02678370801984927

Brosschot, J. F., Gerin, W., & Thayer, J. F. (2006). The perseverative cognition hypothesis: A review of worry, prolonged stress-related physiological activation, and health. Journal of Psychosomatic Research,60(2), 113–124. https://doi.org/10.1016/j.jpsychores.2005.06.074

Esch, T., & Stefano, G. B. (2004). The neurobiology of pleasure, reward processes, addiction and their health implications. Neuro Endocrinology Letters, 25(4), 235–251.

Geurts, S. A. E. (2014). Recovery from Work During Off-Job Time. In G. F. Bauer & O. Hämmig (Eds.), Bridging Occupational, Organizational and Public Health: A Transdisciplinary Approach(pp. 193–208). Springer Netherlands. https://doi.org/10.1007/978-94-007-5640-3_12

Geurts, S. A., & Sonnentag, S. (2006). Recovery as an explanatory mechanism in the relation between acute stress reactions and chronic health impairment. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 32(6), 482–492.

Hooff, M. L. M. van, & Pater, I. E. de. (2017). Let’s Have Fun Tonight: The Role of Pleasure in Daily Recovery from Work. Applied Psychology, 66(3), 359–381. https://doi.org/10.1111/apps.12098

Huppert, F. A., Baylis, N., Keverne, B., & Fredrickson, B. L. (2004). The broaden–and–build theory of positive emotions. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences,359(1449), 1367–1377. https://doi.org/10.1098/rstb.2004.1512

Kivimäki, M., & Kawachi, I. (2015). Work Stress as a Risk Factor for Cardiovascular Disease. Current Cardiology Reports, 17(9), 74. https://doi.org/10.1007/s11886-015-0630-8

Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Chapter 43—Burnout. In G. Fink (Ed.), Stress: Concepts, Cognition, Emotion, and Behavior(pp. 351–357). Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-800951-2.00044-3

Meijman, T. F., & Mulder, G. (1998). Psychological Aspects of Workload. In A Handbook of Work and Organizational Psychology. Psychology Press.

Radstaak, M., Geurts, S. A. E., Brosschot, J. F., Cillessen, A. H. N., & Kompier, M. A. J. (2011). The role of affect and rumination in cardiovascular recovery from stress. International Journal of Psychophysiology, 81(3), 237–244. https://doi.org/10.1016/j.ijpsycho.2011.06.017

Rook, J. W., & Zijlstra, F. R. H. (2006). The contribution of various types of activities to recovery. European Journal of Work and Organizational Psychology, 15(2), 218–240. https://doi.org/10.1080/13594320500513962

Sonnentag, S. (2012). Psychological Detachment From Work During Leisure Time: The Benefits of Mentally Disengaging From Work. Current Directions in Psychological Science, 21(2), 114–118. https://doi.org/10.1177/0963721411434979

TNO. (2020). Factsheet week van de werkstress 2020. TNO.

Tsigos, C., Kyrou, I., Kassi, E., & Chrousos, G. P. (2000). Stress: Endocrine Physiology and Pathophysiology. In K. R. Feingold, B. Anawalt, A. Boyce, G. Chrousos, W. W. de Herder, K. Dhatariya, K. Dungan, A. Grossman, J. M. Hershman, J. Hofland, S. Kalra, G. Kaltsas, C. Koch, P. Kopp, M. Korbonits, C. S. Kovacs, W. Kuohung, B. Laferrère, E. A. McGee, … D. P. Wilson (Eds.), Endotext. MDText.com, Inc. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK278995/