In-Mind blog

Een simpele manier om verspreiding van misinformatie tegen te gaan

• geschreven door Aart van Stekelenburg

De verspreiding van onjuiste informatie, misinformatie, kan voor serieuze problemen zorgen. Dat hebben we eerder gezien bij het aanpakken van klimaatverandering en tijdens verschillende verkiezingen, maar de pandemie heeft de gevaren van misinformatie nog duidelijker gemaakt. Recent onderzoek biedt hoop op een simpele manier om bij te dragen aan de strijd tegen misinformatie.

_{Afbeelding van Cristian Dina via Pexels}

Je herinnert je waarschijnlijk de berichten nog over gekke methodes om COVID bij jezelf vast te stellen, het gedoe rond het coronavirus en 5G, of het zogenaamde wondermiddel hydroxychloroquine als geneesmiddel tegen COVID. Misinformatie over onderwerpen zoals deze kan negatieve gevolgen hebben. Zo zijn in verschillende landen zendmasten in brand gestoken en was er voor sommige mensen die hydroxychloroquine daadwerkelijk nodig hadden (het is immers een middel tegen reumatoïde artritis) een tekort aan dit medicijn. Misinformatie is niet nieuw, maar de combinatie van de mogelijkheid om snel berichten te delen en de coronacrisis hebben mogelijk voor een nieuwe impuls gezorgd. Recent onderzoek (Epstein et al., 2021; Pennycook et al., 2021; Pennycook, McPhetres, Zhang, Lu, & Rand, 2020) laat zien dat misinformatie soms veel mensen kan bereiken door onoplettendheid bij gebruikers van sociale media. Dat inzicht biedt gelukkig ook een makkelijke manier om de verspreiding van misinformatie tegen te gaan.

De meeste van ons zijn het erover eens dat we geen onjuiste informatie willen delen met anderen. Toch blijkt dat hoe waarheidsgetrouw een bericht is geen grote invloed heeft op hoe graag men een bericht wil delen. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat het feit dat iemand informatie deelt niet per se betekent dat diegene de gedeelde informatie zelf ook gelooft, ondanks dat we allemaal zeggen dat we het belangrijk vinden om alleen accurate informatie te delen met anderen. Dat is een vreemde paradox, vonden misinformatie onderzoekers, maar zij zagen daarin ook een kans om de verspreiding van misinformatie tegen te gaan. Als mensen bereid zijn om wat ze delen op sociale media te filteren op hoe waarheidsgetrouw een post is maar dat simpelweg niet doen omdat de focus op andere zaken ligt, zou het dan kunnen helpen om die focus te verplaatsen naar accuraatheid?

De onderzoekers bedachten een simpele interventie (Pennycook et al., 2021, 2020). Participanten werden opnieuw blootgesteld aan een aantal berichten en gevraagd hoe bereid ze zouden zijn de berichten te delen via sociale media. Deze keer echter, vroegen de onderzoekers daarvóór sommige van de participanten om in te schatten hoe waarheidsgetrouw een willekeurig bericht was dat niets te maken had met de daaropvolgende berichten. Dat deden ze door een nieuwsbericht te laten zien en te vragen “hoe accuraat is deze headline?” Daaruit bleek dat participanten waarvan eerst de aandacht was verlegd naar de accuraatheid van een bericht vervolgens minder onjuiste informatie wilden delen dan participanten die deze eerste ‘accuracy nudge’ niet hadden gezien. Echter ging het hier nog maar om hypothetische situaties; mensen konden tijdens het onderzoek niet echt berichten delen.

Daarom zetten de onderzoekers een volgende stap: ze testten hun interventie op Twitter (Pennycook et al., 2021). Dat deden ze door meer dan vijfduizend gebruikers te selecteren die voorheen misinformatie gedeeld hadden. Deze gebruikers werd een privébericht gestuurd waarin hen werd gevraagd in te schatten hoe waarheidsgetrouw een bericht was, net zoals in de voorgaande experimenten. Vervolgens werd gekeken naar wat de gebruikers in de 24 uur ná het privébericht deelden op Twitter, om het effect van de interventie te beoordelen. Hieruit bleek dat het verplaatsen van de aandacht naar accuraatheid van een bericht, door middel van het privébericht, ervoor zorgde dat de kwaliteit van de berichten die de Twittergebruikers deelden omhoog ging. De gebruikers deelden berichten met een gemiddeld hogere rating door onafhankelijke fact-checkers.

Dit is hoopgevend. Een simpele interventie, de focus leggen op accuraatheid, kan er dus voor zorgen dat mensen minder misinformatie gaan delen. Dat is een les die sociale media platformen goed kunnen gebruiken. Een kleine ingreep op het moment van delen zou immers al een bijdrage kunnen leveren in de strijd tegen misinformatie. De vraag is hoe stabiel en langdurig deze effecten zijn (zie ook Roozenbeek, Freeman, & van der Linden, 2021). Maar in de tussentijd is het misschien goed om jezelf, vóór het delen van informatie, af te vragen hoe waarheidsgetrouw de informatie nou eigenlijk is.

Referenties

Epstein, Z., Berinsky, A. J., Cole, R., Gully, A., Pennycook, G., & Rand, D. G. (2021). Developing an accuracy-prompt toolkit to reduce COVID-19 misinformation online. Harvard Kennedy School Misinformation Review, 2(3), 1–12. https://doi.org/10.37016/mr-2020-71

Pennycook, G., Epstein, Z., Mosleh, M., Arechar, A. A., Eckles, D., & Rand, D. G. (2021). Shifting attention to accuracy can reduce misinformation online. Nature, 592(7855), 590–595. https://doi.org/10.1038/s41586-021-03344-2

Pennycook, G., McPhetres, J., Zhang, Y., Lu, J. G., & Rand, D. G. (2020). Fighting COVID-19 misinformation on social media: Experimental evidence for a scalable accuracy-nudge intervention. Psychological Science, 095679762093905. https://doi.org/10.1177/0956797620939054

Roozenbeek, J., Freeman, A. L. J., & van der Linden, S. (2021). How accurate are accuracy-nudge interventions? A preregistered direct replication of Pennycook et al. (2020). Psychological Science, (2020), 9567976211024536. https://doi.org/10.1177/09567976211024535